Каляды бязь межаў
Дзяржаўная мяжа — гэта такая рэч… Як бы гэта пакарэктней выказацца? Ну, карацей, якая дзяржава, такая ў яе і мяжа. Вось калі дзяржава міралюбная і сяброўская, і атачаюць яе такія самыя рахманыя краіны, дык ейная мяжа можа быць і чыста ўмоўная. Хутчэй за ўсё, цябе там ніхто й не спыніць. Не правераць твае дакумэнты, не паставяць у пашпарт пячатку, не запытаюцца пра мэту візыту. Натуральна, што езьдзіць праз такія межы лёгка ды прыемна.
Але ёсьць у сьвеце і іншыя дзяржавы — мілітарысцкія, дыктатарскія. У гэтых дзяржавах апяваецца вайна, колішняя вялікая перамога, маўляў, мы некалі перамаглі злосных ворагаў, але цяпер яны зноў падымаюць галаву, зноў хочуць нас прынізіць і нахіліць, зрабіць нас сваімі рабамі, адабраць у нас нашую палітую потам, сьлязьмі ды крывёй шматпакутную родную зямельку! На мяжы такой краіны поўна розных службовых асобаў — памежнікі, мытнікі — зь пісталетамі, аўтаматамі, электрашокерамі, мэталадэтэктарамі, службовымі сабакамі. Памежнікі пільна ўглядаюцца табе ў вочы, нібыта падазраюць, што ты задумаў зьдзейсьніць злачынства на тэрыторыі іхняй краіны, мытнікі пытаюцца, ці не правозіш ты нешта забароненае і загадваюць выкласьці ўсе рэчы з торбы, каб упэўніцца, што нічога забароненага напраўду няма. А забароненае ў гэтай іхняй краіне можа быць усё, што хочаш — і кніга, і музычная плытка, і нават шкарпэткі нейкіх «ня тых» колераў — напрыклад, белыя з чырвоным ці жоўтыя з блакітным. Вось знойдуць яны ў цябе такія шкарпэткі і пачнуць з табой разьбірацца, нібыта ты экстрэміст і тэрарыст і хочаш зрынуць законна абраную уладу ў іхняй краіне. Натуральна, пераезд празь мяжу такой краіны — гэта страх, нэрвы і стрэс. І лепей там наогул ня езьдзіць. А калі вельмі патрэбна?
А нашаму герою якраз было вельмі патрэбна. Ён стаяў у чарзе на мяжы. Дакладней, не стаяў, а сядзеў за стырном свайго старэнькага Volvo. І аўто было старое, і герой наш ня надта малады. Ён ехаў з паўночнага захаду на зімовыя сьвяты ў госьці да сваіх сваякоў. Прынамсі, так ён сказаў сэржанту, які перад памежным шлягбаўмам перапісаў нумар старога Volvo і, як у іх прынята, запытаўся пра мэту прыезду.
— А якія ў вас тут сваякі? — працягваў сэржант.
Дарагі мой хлопчык, у мяне шмат сваякоў. Вельмі шмат.
Сэржант пакрывіўся. Яго ніхто ніколі не называў «дарагім маім хлопчыкам». Нават мама заўжды казала на яго «Васілій». «Васілій, нам трэба зьбірацца ў дзіцячы садок», — казала яна. Ці: «Васілій, твой бацька быў вельмі кепскі чалавек». Ці: «Васілій, ты будзеш пакараны». Альбо: «Васілій, ты проста копія свайго бацькі!».
Таму сэржант паморшчыўся і сувора вымавіў:
— Шмат сваякоў? Вельмі шмат? Можа, вы маеце сваякоў і ў краіне, якая цяпер у стане вайны з нашай старэйшай дзяржавай-сястрой?
Трэба тут сказаць, што агрэсіўныя таталітарныя дзяржавы сябруюць і нават называюць сёстрамі такія самыя змрочныя ўтварэньні, дзе пануюць дыктатура і прыгнёт.
— Значыцца, маеце сваякоў у краіне, дзе фашызм, сыянізм і нацыяналізм падымаюць галаву?
— Я, дарагі мой хлопчык, паўсюль маю сваякоў і добрых сяброў.
— Мне ўсё ясна, — падвёў рысу сэржант і паведаміў начальніку зьмены, што празь мяжу едзе нейкі падазроны іншаземец.
Тады пачалі правяраць машыну гэтага іншаземца. Глядзяць, а ў багажніку шмат рэчаў белага і чырвонага колераў! А ўлады гэтай краіны акурат забаранілі гэтыя два колеры. Ну, тут такое пачалося! Прыехалі нейкія спэцыяльныя карныя атрады, закулі нашага героя ў кайданкі і павезьлі ў вязьніцу.
Ты што, — пытаюцца, — рэвалюцыю да нас рабіць прыехаў?
— Ды не, я на сьвяты зімовыя. На Каляды.
— У сэнсе? На Новы год?
І тут трэба зазначыць, што ў гэтай краіне афіцыйна сьвяткаваць Каляды не было прынята. Тое сьвята, якое сустракаюць з 24 на 25 сьнежня. А сьвяткавалі адно Новы год — з 31 сьнежня на 1 студзеня.
— І на Новы год таксама, — адказаў наш герой. — Але перш за ўсё — на Каляды, на гэтае чароўнае, цудоўнае зімовае сьвята. It’s the most wonderful time of the year, — працытаваў ён вядомую калядную песьню.
А, дык ты яшчэ на варожай мове размаўляеш! — абурыліся карнікі. — Ну, усё, гамон табе! Загрыміш гадоў на дваццаць.
— Паглядзім, — спакойна адказаў іншаземец.
І вось ён апынуўся ў халоднай камэры, поўнай розных вязьняў. Аднаго сюды кінулі за камэнтар пад пастом у інтэрнэце, другога — наогул — за лайк, трэцяга — за бел-чырвона-белы бранзалет, чацьвертага проста бяз дай прычыны схапілі на вуліцы, выдзерлі з рукі тэлефон і напісалі ў твітары: «Мянты — казлы». Нібыта гэта ён сам напісаў. І за гэтае нібыта «злачынства» і пасадзілі.
Штодзьве гадзіны ў камэру ўрываліся службовыя асобы, усіх абшуквалі і страшна лаяліся.
— Чаго гэта яны такія злосныя? — запытаўся пасьля чарговага шмону наш герой у сукамэрнікаў.
— Дык а нармальны добры чалавек на такую працу ня пойдзе, — адказалі яму. — Вы толькі іх ня злуйце, бо яны й зьбіць могуць.
— Паглядзім, — задуменна вымавіў іншаземец.
У іхняй камэры не было матрасаў, падушак і коўдраў. Усе спалі на мулкіх жалезных ложках ці папросту на голай падлозе. Два чалавекі хварэлі, але ніхто іх ня лекаваў.
І вось неяк раніцою (а гэта была раніца 24 сьнежня) усе прачнуліся ад вельмі прыемнага паху. Гэта быў водар сьвежае кавы! І ўсе няшчасныя вязьні зьнянацку пабачылі, што ляжаць яны на мяккіх пярынах і бялюткіх падушках, а ўкрываюць іх цёплыя лёгкія коўдры.
— Калі ласка, кава і круасаны! — прапанаваў сукамэрнікам наш герой. На срэбнай тацы стаялі філіжанкі з кавай і сподачкі з круасанамі.
І тут у камэру ўварвалася ўзброеная ахова.
Хто дазволіў?! Не паложана!!! — нема раўлі дзецюкі ў форме.
— Дарагія мае хлопчыкі, — зьвярнуўся да іх наш іншаземец. — Сядайце! Кавы і круасанаў хопіць на ўсіх.
— Ды я табе… Ды я… — наставіў аўтамат на нашага героя цыбаты ахоўнік.
Але раптам усе заўважылі, што ягоны аўтамат не сапраўдны. Цацачны чырвоны аўтамацік, якія прадукуюць для малых дзяцей, каб тыя змалку прызвычайваліся да ва йны і службы ў войску.
Гэтага ахоўніка таксама ніхто не называў «дарагім маім хлопчыкам». Бацька найчасьцей казаў на яго «прыдурак», а маці — «малы». А другога ахоўніка мама называла «клоп» а бацька — «нашчадак». А трэці ахоўнік ня памятаў, як да яго зьвярталіся бацькі. Ён і саміх бацькоў кепска памятаў.
І тады цыбаты ахоўнік сеў на бялюткую пярыну і голасна заплакаў. Два другія службоўцы кінулі долу свае вадзяныя пісталецікі і таксама заскавыталі-заскуголілі. Людзі выходзілі са сваіх камэраў, а паўсюць плакалі, румзалі, скавыталі ды скуголілі турэмныя службоўцы. Выйшаў на марозную вуліцу і наш герой. Павольна падаў мяккі сьняжок. Да героя пад’ехала старэнькае Volvo, і ён сеў за стырно.
І тут раптам аўто ператварылася ў вялікія зімовыя сані, а наперадзе нецярпліва білі капытамі вобзем імпэтныя паўночныя алені.
— Няўжо яны думалі, што на Каляды дзеці застануцца без падарункаў? — усьміхнуўся у вусы Сьвяты Мікалай. — Не, усе ўсё атрымаюць. І дзеці, і дарослыя. Хто што заслужыў.
І сані зьніклі ў вечаровым зімовым небе, на якім раптам зайграла паўночнае зьзяньне.
